Wolność bez wolności. Obozowe życie polskich dipisów w Dachau i we Freimen kwiecień–grudzień 1945 roku

Publikacja ks. Stanisława Budyna przedstawia dramat 1,5-milionowej rzeszy Polaków (displaced persons– bezpaństwowców), którzy po zakończeniu II wojny światowej przebywali w Niemczech w obozach dla uchodźców i z różnych przyczyn nie chcieli wrócić do zniewolonej Ojczyzny, pozostając na terenie Niemiec aż do 1959 roku. Byli wśród nich Polacy więzieni w czasie II wojny w obozie koncentracyjnym w Dachau. Po wyzwoleniu obozu przez Amerykanów w kwietniu 1945 roku Polacy nadal w nim przebywali i od maja 1945 roku wydawali gazetkę „Życie w Dachau”, której tytuł później zmieniono na „Słowo Polskie”.

Opracowanie zawiera wybór fragmentów artykułów opisujących obozowe życie tych osób i ich przemyślenia. Prezentowane artykuły znajdują się w archiwalnych numerach gazety, która ukazywała się od maja do grudnia 1945 roku. Fragmenty obozowej prasy zostały opatrzone autorskimi komentarzami ks. Budyna, ułatwiającymi współczesnemu czytelnikowi poznanie powojennej rzeczywistości Polaków pozostających w obozach. Książkę wzbogacają również archiwalne ilustracje, stanowiące cenny dokument.

Dodatkowo publikację uzupełniają teksty dziennikarki Moniki Mazanek-Wilczyńskiej na temat sytuacji Polaków przedstawionej w raportach oficerów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie do płk. Kazimierza Banacha – szefa przedwojennego polskiego wywiadu – oraz we wspomnieniach ówczesnego biskupa Wojska Polskiego Józefa Gawliny. Ponadto dziennikarka ukazała fenomen polskiej prasy wydawanej wówczas w Niemczech, stanowiącej wtedy główne źródło informacji dla przybywających tam Polaków. Książka stanowi cenne źródło informacji, ponieważ dramat dipisów –displaced persons– pozostających w obozach dla uchodźców w Dachau i we Freimann i oczekujących na wyjazd np. do USA czy innych krajów na świecie był w historiografii PRL-u tematem tabu. Teraz czytelnik może szerzej zapoznać się z tym zagadnieniem.